Langs de gele rivier

In de boomgaard is het 's ochtends verse dadels plukken, hele zakken vol. Tussen de dadelbomen onder een dak van plastic zeil groeien kousenband bonen. Oma van 90 plukt mee, ze heeft  nooit anders gedaan. Het is oogsttijd en de maïskolven liggen als gele tapijten te drogen. Daarnaast is een kleuterschooltje met een veldje met groene kolen. In de klas staan stenen platen op bakstenen als werktafels en vierentwintig kleuters op bamboe krukjes staren ons aan. Op het bord staat: onweer, vorst, regen, wind. De tv in de hoek toont een enge film. De meisjes en jongens hebben geschoren stekelhaar en zompige kleertjes. Het is net een plaatje uit een kinderboek.
Een burcht uit de Qing dynastie bezoeken we en dat is geweldig: er wordt een opera met muziek gespeeld, je kunt in de slaapvertrekken kijken en ook bovenop het fort lopen. Het is een van de weinige gebouwen die niet sneuvelde onder Mao.

Op het conferentieterrein voor de historische dorpen is het een drukte van belang, uit heel China komt het publiek. Waar gisteren de werkmensen nog volop aan het werk waren is nu alles klaar om iedereen te ontvangen. We krijgen een tas met informatie en fruit uit de regio. Er zit geen plan achter dit prestige project van de regering. Volgende week weet niemand wat er mee te doen en over vijf jaar is het waarschijnlijk vervallen. Maar nu merk je er niks van; er staat een buffet voor duizenden mensen klaar.
Saskia

Binzhou, Shangdongprovince, dichtbij de oceaan.

Na twaalf uur en tweeduizend kilometer komen we aan in een hotel van grote klasse. Hoogglanzende vloeren, plastic bloemen, luchters hoog in de ruime hal. Kruiers rennen af en aan, het ontbijt geeft slappe koffie, gebakken groenten, vlees, soep, gestoomde broodjes. Het bad in de kamer is zo vies dat ik er niet in ga. De stad is grauw en vol smog. Vele mensen dragen een mondkapje. We zijn hier voor 'the China nationaal conference on historic villages'. Belangrijke mannen speechen lang en er staat een weefgetouw op het podium, onder een strooien afdakje. Het middagmaal is met verschillende paddenstoelen uit de streek. In een park wel vier Hollandse kartonnen namaakmolens in Holland village!
Werkers, getaande mannen en vrouwen, maken een gloednieuw gebouwd oud dorpje  af. Alles is nieuw-oud, prachtig en nieuw. Iedereen dromt om ons heen om weer te filmen en foto's te maken dat het een aard heeft. Maïskolven liggen in velden langs de weg te drogen. Vanavond is een banket met verfijnde keuken waar we cadeaus aanbieden aan onze sponsoren.
Saskia

Yaoli

Laatste dag naar het antieke bergdorpje Yaoli. Inmiddels heb ik zes kleine en drie grote vazen beschilderd. Die grote zijn gevaarlijk want ze kunnen omvallen in de oven. Vanochtend breng ik de laatste vaas per taxi naar de oven in de stad. De weg zit vol gaten en de vaas op mijn schoot danst bijna tegen het dak. Op vijf vazen zijn  de tekening niet goed doorgekomen, jammer. De presentaties, gisteravond, van de kunstenaars over hun werk waren leuk. Twee tekeningen van hardrenners laat ik hier achter. Of ze ooit opgespannen en ingelijst worden, zoals mij  verteld is? Elke dag veranderen de plannen dus ik verwacht niets.
Morgen gaan we naar Shangdong voor de conferentie. (?)
Saskia

De grote baas

Grote vellen van twee bij een meter rijstpapier liggen op de grond. Alle troep in de oude stenen ruimte om mij heen opgeruimd en ik teken het Chinese landschap met inkt. Het papier scheurt vanwege teveel water maar dat geeft niet. De afgeplakte plateaus, puntige bergen en uitwaaierende wijde velden, alles in lijnen. Natuurlijk gaat het niet goed, het zijn nog maar de eersten. Er moeten nog minstens tien gemaakt in verschillende kleuren en maten. Met betonkrammen spijker ik ze op de muur.
Ik lees de biografie van Steve Jobs, wiens karakter veel lijkt op dat van de grote baas van San Bao. Beetje bij beetje praat ik meer Chinees. Nog steeds geen internet dus ik moet een truc bedenken.

Chinese bergen

Na twee dagen spelen heb ik de collectie beelden klaar. Waarom is het klaar? Om dat ze beginnen te splijten, te breken, in elkaar te storten. Het zijn beelden van de Chinese bergen. Er is klei genoeg, ik kan doen wat ik wil. Ik maak verschuivende rotsen, verzakkend gesteente, diepe spelonken, rood wit en zwart beschilderd. Het zijn beelden die ik nooit eerder maakte.

Het voelt zoals de beginjaren op de Antillen. Daar was niks, niemand wilde iets van mij, ik kon zelf bedenken wat ik ging doen en dat is hier ook zo. Als ik straks wegga laat ik alles achter. Ik bekommer me niet om houdbaarheid, technische uitwerking, of het voor de eeuwigheid is. Welnee! Het is alleen voor deze week!

Terug naar San Bao

Terug naar waar ik zeven jaar geleden aankwam, in San Bao, Jingdezhen.
Maar het verschil met toen en nu is dat er een grote snelweg door het oude dorpje en het bos aangelegd wordt. De hele dag zijn hijskranen in de weer met stenen.
Ik krijg de mooiste slaapkamer (nu met uitzicht op de snelweg) en het beste atelier.

We blijven hier tien dagen. Daarna gaan we naar verschillende centra om presentaties van werk te geven. Na een dag werken aan een ingezakt beeld is het duidelijk dat ik geen werk meeneem.
Ik besluit om te gaan spelen. Negen dagen is dan ineens een hele tijd. Ik kijk uit mijn raam en zie bergen in de mist. Hun toppen steken door een kraag van mistwolken.
Een Chinees landschap van klei, dat zal het worden.
Saskia

Tien koffers vol werk en vijf keramisten

Op Schiphol zie ik mijn medepassagiers, vier keramisten uit Frankrijk, België en Nederland die ook gaan exposeren in Peking. Eén vrouw heeft op het laatst toch geen visum gekregen. Wij kennen elkaar niet. Meteen gaat het gesprek over klei delven, boeken over keramiek en over je atelier achterlaten. Iedereen heeft dik anderhalve koffer met werk meegenomen. Tijdens de vlucht zie ik een film over Peggy Gugenheim, over haar verzameling van moderne kunst, gekozen op haar intuïtieve manier, wat later in twee leuke musea in Venetië en in New York uitmondde. Meteen na aankomst krijgen we een exquise diner aangeboden met garnalen, truffels en rode wijn in een restaurant omringd door de duurste winkels. Het is duidelijk: hier word je als keramist enorm hoog gewaardeerd!
Saskia

Opnieuw naar China!

Opnieuw naar China! 
Vandaag over een week zit ik er weer. Totaal onverwacht krijg ik twee weken terug een 
telefoontje of ik over drie weken mee wil naar Beijing voor een expositie met vier andere 
kunstenaars. Betaald, voor het overgrote deel.
"Ik bel je zo terug, dan moet je ja zeggen." zegt de galerist die me uitnodigt.

Natuurlijk zeg ik ja. Ik moet in tien dagen ter plekke werk voor de expositie maken. 
Al mijn werk dat al in China is, wordt in kisten naar Beijing vervoerd. 
De andere kunstenaars nemen hun werk mee in een koffer. 
De wereld ziet er ineens anders uit.
Wat neem ik mee? Een zak met tien kilo bronzen beeldjes, een groot wasmodel van een beeld dat
ik daar in brons ga gieten, mits niet voortijdig gesmolten. 
Blokken harde was, om iets nieuws te maken, messen, spatels, tandenborstel en een schaaf. 
Dan is de koffer vol. 
Het gloednieuwe Tree Art museum in Beijing wacht op me. 
Wat voor werk ga ik maken? 
Welke tegenwerking ga ik krijgen?
Waar liggen de valkuilen?

Saskia 
Amsterdam, 7 september 2016